برای آیه ها(1)

وَ کَذلِکَ أَنْزَلْنا إِلَیْکَ الْکِتابَ فَالَّذینَ آتَیْناهُمُ الْکِتابَ یُؤْمِنُونَ بِهِ وَ مِنْ هؤُلاءِ مَنْ یُؤْمِنُ بِهِ وَ ما یَجْحَدُ بِآیاتِنا إِلاَّ الْکافِرُونَ‏(عنکبوت-47)

 وَ ما کُنْتَ تَتْلُوا مِنْ قَبْلِهِ مِنْ کِتابٍ وَ لا تَخُطُّهُ بِیَمینِکَ إِذاً لاَرْتابَ الْمُبْطِلُونَ‏(عنکبوت-۴۸)

و تو پیش از نزول قرآن کتابی نخواندی و خطی ننوشتی، که در آن صورت کجروان به شک می افتادند.

 **

آیه، فضای خاصی دارد. به یک جور گپ و گفت می ماند. یک گعده ی خودمانی میان خدا و ورسولش. آیات زیادی هستند در مصحف شریف که مخاطبشان، شخص پیامبر است. مثل انبوه آیاتی که با «قل» آغاز می شوند. اما این یکی، از آن جنس آیات نیست. هیچ نشانه ای درباره ی مخاطب آیه، در آیه نیست جز یک «ک» مخاطب. نه «قل» هست  و نه هیچ فعل امری. آیه انگار صمیمی تر و خودمانی تر از آیات دیگر است. گویی در یکی از شب های بی پایان و راز آلود کویر عربستان، پیامبر زیر آسمان دراز کشیده باشد و مشغول سیر ِ ستارگان بی شمار آسمان کویر، که آیات می رسند. که انگار خدا می خواهد با رسولش، با مهربان ترین مخلوقش سخن بگوید. که انگار خدا می خواهد با رسولش، مسیر سخت رسیدن به اسلام را مرور کند. مثل زمانی که دو دوست، می خواهند خاطرات گذشته را زنده کنند. یادت می آید؟ یادت می آید محمد روزگاری را که به تو «ساحر» می گفتند؟ به یاد می آوری روزگاری را که «جادوگر» می خواندندت؟ یادت می آید چقدر سنگین و پرهزینه بود برای پیروانت اسلام آوردن؟ و حالا می بینی که چرا قرآن را، چرا کامل ترین سخن ِ تاریخ را به تو، که امی بودی و درس نخوانده، تعلیم دادم؟ حکمتش را دانستی محمد جان؟

آیه چنین فضایی دارد. یک فضای صمیمی و دوستانه. فضایی بدون فعل امر.فضایی شیرین. یک گپ شیرین است به نظرم میان خدا و رسولش. و البته یک پیام مهم برای ما:« امی بودن ِ پیغمبرتان، نه تنها عیب و نقص نیست؛ که حسن ِ بزرگ ِ رسالتش و دلیلی محکم بر الهی بودن ِ مصحف است....»