به یاد 28 مرداد، روز سقوط آرزوهای یک ملت
هوالحکیم
تندیس تمام قد اعتماد به «امریکا»
«متعصب»،«دیوانه»،«کله شق»، «وحشی»، «عوام فریب»، «نامعقول»،«فسادگر»،«فریب کار» و چندین صفت مثل اینها، تنها بخشی از توصیفات امریکایی ها و انگلیسی ها از «دکتر محمد مصدق» است. مردی که تجسم اراده ی ملت شده بود و تصویری از آرمان ها و امیدهای مردم شکست خورده ی ایران! «مصدق» پرتره ی یک قهرمان بود در قلب ملت ایران. چنگ انداخته بود بر صورت استعمار و «نفت»، این سرمایه ی عظیم را، به همت مردم،ملی کرده بود. همه، از کارگران رنج کشیده و آفتاب سوخته ی شرکت نفت تا روشنفکران چپگرا و روحانیون مذهبی، به او «امید»بسته بودند. 28 ماه دوران نخست وزیری او، می توانست طولانی تر باشد و رویاهایی فراتر از ملی شدن نفت را عملی کند؛ اگر «مصدق» قدر حمایت گروه های مختلف را می دانست. اگر به «فداییان اسلام» ستم نمی کرد، اگر با شمایلی دیکتاتور مآبانه، مجلس شورای ملی را منحل نمی کرد، اگر بی محابا، از ترس روباه به گرگ، و از هراس انگلیس به امریکا پناه نمی برد. اگر قدر «مردم»را می دانست.
مصدق، در 28 مرداد 32، وقتی اوباش به منزلش حمله کردند و داشت از پشت بام خانه های اطراف راه فراری می جست، تنها بود. دیگر خبری از مردم 30 تیر 31 نبود. دیگر خبری از فتوای تاریخی آیت الله کاشانی نبود. پیرمرد بلندقد ِ حالا خمیده، دیگر مردمی نداشت که با خون خود بر درودیوار شهر بنویسند«یا مرگ یا مصدق». مصدق، قدر آنها را ندانسته بود، یکه تازی می کرد،تنه به تنه ی دیکتاتورها می زد، دست دوستی به سمت امریکا دراز می کرد و حاصلش شد برباد رفتن آرزوهای یک ملت رنج کشیده و ورود ایران به دالان تاریک 25 سال دیکتاتوری پهلوی. و پیرمرد، کنج خانه ای در احمدآباد،شد تندیسی تمام قد از ثمره ی اعتماد به امریکا!
***
پ.ن: برای آنکه بیشتر از «کودتا» و «آقای نخست وزیر» بدانیم، دو پیشنهاد دارم. اولی کتابی است از یرواند آبراهمیان،نویسنده ی ارمنی،با سوابق فعالیت در حزب توده و از مخالفین جدی جمهوری اسلامی، که با این رزومه ی درخشان(!) هم ناتوان است در تطهیر امریکا و انگلیس و اعتراف می کند به نقش پررنگ این دو اسطوره ی استعمار در سفوط مصدق. دومی هم مستندی است از بروبچه های «سفیرفیلم» که دو روز پیش رونمایی شد. راویان این مستند، به جز یک نفر که محمدمهدی عبدخدایی باشد، همگی از سران و بزرگان سابق و فعلی جبهه ملی و نهضت آزادی هستند. شنیدن روایت اشتباهات مصدق، از زبان اینها قشنگ تر است!
a. mnd